Czy twoje dziecko rozumie cykliczność zjawisk w przyrodzie? Zmienność pór roku? Dla dziecka, które ma cztery czy pięć lat i sięga pamięcią rok wstecz są to tematy bardzo abstrakcyjne, choć tak często o nich rozmawiamy. Dlatego też postanowiłam przygotować moim dzieciom montessoriańską matę pór roku - wy również możecie taką przygotować minimalnym nakładem pracy. Dziś pokazuję wam jak z nią pracować (również na polu edukacji językowej) i udostępniam karty skojarzeń, które stanowią świetne uzupełnienie do maty.

Mata pór roku to koło składające się z ćwiartek: niebieska odpowiada zimie, zielona wiośnie, żółta latu, czerwona jesieni. Ja swoją matę uszyłam ze ścinków tkanin, które mi zostały z innych projektów, ale równie dobrze można takie ćwiartki wyciąć z tektury i pomalować farbami.

Chwilę mi zajęło załapanie dlaczego mata ma być ułożona tak jak na zdjęciu powyżej, a nie w lustrzanym odbiciu - wszystko jednak staje się jasne, gdy zastanowimy się nad porami roku w kontekście ruchu Ziemi dookoła Słońca.

Ziemia krąży dookoła Słońca przeciwnie do kierunku ruchu wskazówek zegara - jak to pokazuję na zdjęciu powyżej (kulę ziemską zrobiłam z drewna, Słońce wycięłam z tektury introligatorskiej). Polecam również obejrzenie filmu o osi obrotu Ziemi i porach roku. W zależności od lokalizacji Ziemi na orbicie Słońca mamy odpowiednią porę roku.

Wyjaśniłam dzieciom przypisanie kolorów do pór roku i zabraliśmy się za identyfikowanie elementów, które wyróżniają wiosnę, lato, jesień i zimę. Rozpoczęliśmy od przyjrzeniu się ewolucji wyglądu drzewa na przestrzeni roku, a potem sięgnęliśmy po skojarzenia - aktywności kojarzone z danym okresem (m.in. żniwa, lepienie bałwana, wiosenne porządki, wakacje), rośliny typowe dla danej pory (przebiśniegi, kwitnienie lipy, dynie, jemioła), zjawiska ze świata zwierząt (narodziny młodych, wysyp komarów, migracje ptaków) oraz elementy ubioru (okulary od słońca, szalik, rękawiczki).

Wybraliśmy się również na spacer, żeby pozbierać dary jesieni i zastanowić się, gdzie na naszym kole pór roku przynależą. Wiem, że jest wiele osób, które wykorzystuje elementy garderoby i umieszcza je na kole pór roku - przykładowo: kąpielówki pasują do lata, a szalik do zimy. Jest to też świetna aktywność przy które możemy poćwiczyć słownictwo związane z nazywaniem ubrań. Poza tym należy podkreślić, że żadne wydrukowane karty nie przebiją konkretnych obiektów w procesie nauki. Dlatego zachęcam do uzupełniania koła pór roku przede wszystkim rzeczami, które możemy znaleźć w domu i okolicy.

Córka, która jest starsza, była nawet w stanie zróżnicować kiedy jakie skojarzenie występuje w ramach danej pory roku. Sama stwierdziła, że położy śnieg na końcu zimy, bo teraz mamy globalne ocieplenie i zima przychodzi późno i jest bardzo krótka. Z jednej strony ucieszyłam się, że tak wnikliwie analizuje to nad czym pracuje, a z drugiej strasznie przykro mi się zrobiło, że niestety ma rację. W zeszłym roku mieliśmy tylko jedną godzinę śniegu przez całą zimę.

Karty pracy oczywiście wam udostępniam (na końcu wpisu) - są bez nadrukowanych podpisów. Możecie je oczywiście nanieść z przodu lub na odwrocie. Listę tłumaczeń i wyrażeń angielskich zawieram w tym wpisie, żebyście mogli pracować z matą również w języku angielskim. Ja dla swoich potrzeb planuję przygotować sobie listę tłumaczeń hiszpańskojęzycznych.

Celebracja urodzin

Jako, że ostatnio jedno z nas miało urodziny, to postanowiłam wykorzystać naszą nową matę do celebracji urodzin w duchu Montessori. Powiem Wam, że moje dzieci (bo jak jedno to i drugie koniecznie chciało) były absolutnie zachwycone tą formą uczczenia ich narodzin.

Jubilat trzyma w rękach kulę ziemską i ustawia się na wysokości miesiąca swoich narodzin. Następnie rozpoczyna krążenie dookoła słońca. Każdy pełen cykl to jeden rok życia dziecka. Kiedy moje dzieci powoli obchodziły matę, zatrzymywałam ich w kluczowych momentach, prowadząc opowieść:

W tej chwili nie ma cię jeszcze na świecie, ale już rośniesz w brzuchu mamy - tak wyglądałaś na zdjęciu USG. Teraz mamy miesiąc X, właśnie się urodziłaś. Po trzech dniach przyszłaś do domu. Wtedy jeszcze prawie nic nie widziałaś. A teraz masz pół roku - właśnie wyrósł ci pierwszy ząb. Teraz masz rok - właśnie postawiłaś swój pierwszy krok, a tak wtedy wyglądałaś (pokazuję zdjęcie). Teraz masz Y miesięcy i zostajesz starszą siostrą. Potrafisz już powiedzieć całe zdanie. Teraz poszłaś do przedszkola, gdzie chodzisz do grupy...

I tak dochodzimy do chwili obecnej, po drodze przytaczając ważne wydarzenia z życia dziecka oraz kolejne kroki milowe, które dziecko osiągało w swoim rozwoju. Mamy w domu również "kapsułę czasu", do której wkładamy rzeczy związane z życiem dziecka - bransoletkę ze szpitala, kartki urodzinowe, przedszkolną odznakę czy mleczne zęby. Jest to świetne uzupełnienie celebracji - można ułożyć artefakty grupując je według roku życia, do którego są przypisane. Warto opatrzyć to również jakimś matematycznym podpisem (cyframi arabskimi, belką numeryczną).

Wiele osób celebruje urodziny bez maty pór roku, z samym słoneczkiem urodzinowym, na którym zapala się świeczkę. Na koniec okrążania gasi się świeczkę  i śpiewa "sto lat". Ja osobiście wolałam uniknąć otwartego ognia ;)

Bardzo podoba mi się taka forma uczczenia urodzin dziecka - ona najlepiej według mnie ukazuje o co tak naprawdę chodzi w urodzinach i pozwala dziecku pielęgnować pamięć o ważnych wydarzeniach w jego życiu.

Rekomendowana przeze mnie literatura uzupełniająca

Poniżej zamieszczam listę książek, które ukazują pełen roczny cykl przemian w przyrodzie. Są w moim odczuciu perełki.

Język polski:

• "Jabłonka Eli" Catarina Kruusval [Ceneo] - książka fabularna o przygodach dwójki dzieci, którym wiatr przewraca ukochaną jabłonkę, tłem akcji są zmieniające się pory roku i oczekiwanie na to, aż nowa jabłonka wyda owoce
• "Rok z Linneą" Christina Bjork, Lena Anderson [Ceneo] - zbiór aktywności związanych ze zmiennością pór roku, ostatnio wielkie sukcesy święci przepis z tej książki na korony z jesiennych liści klonu
• "Rok w lesie" Emilia Dziubak [Ceneo] - każda rozkładówka to jeden miesiąc z życia mieszkańców lasu, książka prawie bez słów - tylko króciutkie opisy bohaterów są zawarte na końcu książki, tytuł może nie jest w 100% Montessori-friendly, ale godny uwagi (aha, szopy pracze są zwierzętami inwazyjnymi i lepiej, żeby ich jednak nie było w naszych lasach)

Język angielski:

• "A Year Around the Great Oak" Gerda Muller [BookDepository] [AmazonCoUK] - perełka! pod względem ilustracji i treści, moją pełną recenzję ze zdjęciami zobaczysz tu
• "A Year in Our New Garden" Gerda Muller[BookDepository] [AmazonCoUK] - kolejna książka Gerdy Muller, również cudna; traktuje o cykliczności prac pielęgnacyjnych w przydomowym ogródku

Książki bez słów:

• "Gerda Muller Seasons Collection" Gerda Muller [BookDepository] [AmazonCoUK] - zestaw czterech kartonowych książek, każda dedykowana innej porze roku, w środku piękne grafiki zjawisk zachodzących w przyrodzie i naszych typowych aktywności w różnych porach roku
• "Rok na Ulicy Czereśniowej" Rotraut Susanne Berner [Ceneo] - ulicy Czereśniowej chyba nie muszę przedstawiać? to klasyk
• "Jaki to miesiąc?" Marcin Strzembosz [Ceneo] - to książka osadzona w polskim konteście, znajdziemy tu Marzannę, śmigus-dyngus i inne znane nam zwyczaje, każda rozkładówka to jeden miesiąc roku

Lista tłumaczeń i plik do pobrania

Poniżej zamieszczam listę tłumaczeń angielskich. Przygotowując materiały graficzne wykorzsytałam grafiki na białym tle, a nie zdjęcia, żeby lepiej uwidocznić czego tyczy się karta. Większość osób pracuje z matą pór roku przy pomocy zdjęć - ja jednak zdecydowałam się na obrazy, które jednoznacznie wskazują na ten element, o którym będziemy rozmawiać. Wszystko po to, by móc użyć mojej pomocy również do kształcenia językowego. Chodzi mi o naukę kontekstową, tzw. naturalną, w której unika się przyswajania nowego słownictwa na zasadzie tłumaczeń z języka rodzimego.

Lista tłumaczeń:

ZIMA: ice skates, sledge, snowman, scarf, Christmas tree, hat, snow, mistletoe, bare tree, mittens, present, fireworks

JESIEŃ: Autumn tree, jam, rain, wallnut, rowan berries, conker, acorns, migrating birds, toadstools, pumpkin, red leaf, squirrel, pears

LATO: Summer tree, beach, postcard, dandelion with blowballs, camping out in a tent, mosquito, bonfire, raspberries, sunglasses, harvest (harvester), blooming linden, ice cream, swimming, flip-flops, watermelon, butterfly, bee, sunflower, cap

WIOSNA: tree in bloom, nest with eggs, catkins, Easter eggs, snowdrop, crocus, daffodil, stork, tulip, caterpillar, calf with mother, Easter decorations, Spring cleaning supplies

Książki, które polecam, rekomenduję Wam z całego serca. Jeśli zechcesz dokonać zakupu przez któryś z linków przeze mnie zamieszczonych, dostanę z tego tytułu małą prowizję. Nie ma to wpływu na cenę książki, a będzie to formą wyrażnia wdzięczności za moją pracę.

Podoba Ci się to co robię? Chcesz być na bieżąco? Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, to zapraszam do polubienia mojej strony na Facebooku